Het idee, bij het maken van mijn 1e nieuwsbrief, was om er 4x per jaar één uit te geven. Dit om VillaNora levend te houden en jullie op de hoogte te houden van het wel en wee op de tuin, in de keuken en van andere creatieve activiteiten in en om het huis, gerelateerd aan VillaNora. Een zomernieuwsbrief moest er komen. De zomer, een seizoen waarin er op de naald niet veel gebeurt maar des te meer op de tuin en in de keuken. Dat vraagt echter zoveel tijd en energie, dat de zomernieuwsbrief er niet gekomen is. En dus is het nu tijd voor de najaarsversie. Er valt nog genoeg te vertellen.
Over de jamverkoop bijvoorbeeld. In de zomermaanden zijn er 187 potten jam gemaakt. Het goede doel was dit keer het Zitti-project: de ontwikkeling van een ergonomische zitvoorziening zonder medische uitstraling, voor kinderen met een beperking.
De ontwikkeling van de Zitti komt tot stand door een intensieve samenwerking tussen Bernice Aalders en de directie van Het Kleine HeldenHuis. Bernice Aalders is de projectleider voor Zitti, ontwerper van Studio Bis én moeder van een jongetje die op een peutergroep heeft gezeten in het revalidatiecentrum waar ik werk en die bij mij kwam voor logopedie. Het Kleine HeldenHuis biedt medische en psycho-sociale nazorg door een multidisciplinair team in een huiselijke setting aan kinderen t/m 18 jaar die een moeilijke start hebben gekend. Als logopedist ondersteun ik de gedachte dat kinderen goed moeten zitten om zich verder te kunnen ontwikkelen. Alle energie die naar het zitten gaat, gaat tenslotte ten koste van iets anders.
Er is het streven naar zowel milieutechnisch als sociale duurzaamheid. Er wordt gezocht naar manieren om het product mee te laten groeien zodat het langer gebruikt kan worden. De ambitie is tevens gebruik te maken van materialen van natuurlijke oorsprong en/of hergebruik van bestaand materiaal, zodat verspilling en gebruik van schadelijke stoffen worden tegengegaan tijdens het productie proces.
En, niet onbelangrijk, de Zitti moet een positief gevoel oproepen bij zowel ouders als kind en niet het idee van een medisch hulpmiddel.
In september heb ik op mijn werk een verkoopdag gehouden. Mijn collega’s kopen de jam niet alleen meer om het goede doel te steunen, maar ook omdat ze het gewoon lekker vinden. Maar ook familie, vrienden en bekenden kochten weer jam en nu begin december zijn er nog zo’n 40 potten over.
Nieuw zijn de geschenkpakketten: meerdere potjes jam in een houten kistje. Leuk voor een verjaardag of als cadeautje van de Sint. Er rijmen best wel wat woorden op jam, dus een gedicht is zo gemaakt.
Er zijn er maar een paar, dus wees er snel bij!
Heb je nog (wijn)kistjes die je zelf niet gebruikt? VillaNora (her)gebruikt ze graag.
Ondertussen worden er al weer diverse lege potten ingeleverd. Die worden allemaal schoon en alvast van een prijsje voorzien in de lege-pottenkast gezet.
Op de tuin
Juni was droog en warm, juli en augustus waren nat en wat frisser. Dat had zijn invloed op alles wat groeide en bloeide in de tuin. Positief en negatief. Eén van de weinige gewassen die zich hier niets van aantrekt is heermoes, ook wel bekend als akkerpaardenstaart. In de volgende nieuwsbrief wordt meer verteld over deze - mij af en toe tot wanhoop drijvende - plant.
Waar mijn vader in zijn laatste jaren altijd bang voor was, door de Parkinson werd hij sowieso angstiger, gebeurde deze zomer. Terwijl ik probeerde een tak van het wilgenroosje uit de sloot te trekken, waarbij ik leunde op een in mijn ogen stevig paaltje dat langs de slootkant stond, bleek het paaltje niet bestand tegen mijn gewicht en met een enorme plons ging ik voorover met m’n kop naar beneden de sloot in. Blij dat niemand om me heen dit aanschouwd had, kroop ik een halve minuut later kleddernat, vies en stinkend naar slib weer op de kant. Gelukkig scheen de zon, liggen er op de tuin wat extra kledingstukken en zijn er manieren waarop je ook zonder ondergoed fatsoenlijk kunt tuinieren.
In september en oktober waren er nog diverse groentes te oogsten zoals choggiabiet, uien, bloemkool, palmkool, courgette, pompoen en pastinaak. De druiven mocht ik plukken bij een mede-tuinder om jam mee te maken.
Ook oogsten we de mais en de kievitsbonen. De mais bleek bij nader inzien niet te eten. Waarschijnlijk te lang laten staan en dan worden de maiskorrels droog en smakeloos. Dat was precies het geval.
Op dit moment zijn de groentebedden grotendeels leeg op wat palm- en boerenkool, knolselderij en pastinaak na. Er zijn groenbemesters gezaaid, zoals lupine, boekweit en incarnaatklaver.
Groenbemesters zijn gewassen die na de teelt van groentes, meestal in het najaar, worden gezaaid. Ze zorgen voor de aanvoer en het vasthouden van voedingsstoffen en maken de bodem zo klaar voor het volgende gewas wat er op komt te staan. Ze verbeteren de structuur van de bodem en de vochthuishouding en ze voeden het bodemleven. En op een moment dat de tuin weinig kleurrijks te bieden heeft, zorgen sommige groenbemesters voor wat kleur: het rood van de incarnaatklaver, het wit van de boekweit, de blauwe lupine, het gele mosterdzaad en de paarse phacealia. Na de bloei kunnen de planten in de grond worden gewerkt of kunnen ze blijven liggen op de aarde. Elke groenbemester heeft zijn eigen functie, eigenschappen en gebruiksaanwijzing. De één moet vroeger worden gezaaid dan de ander. Sommigen zijn winterhard, anderen juist erg gevoelig voor de kou. Er zijn groenbemesters met een voorkeur voor zandgrond en bijv. witte klaver bindt stikstof uit de lucht en slaat die op.
Inmiddels is het echt herfst en wordt er regelmatig gevraagd of de tuin al winterklaar is. Tja, wordt een bos ook winterklaar gemaakt? Daar blijft alles liggen en zorgt die laag voor een natuurlijke bedekking van de grond. Het bodemleven wordt zo geactiveerd, er wordt bladaarde gevormd en de aarde wordt beschermd tegen extreme kou. Het ouderwetse winterklaar maken, alles eruit trekken wat er nog staat en de aarde helemaal omspitten tot zwarte grond, is niet goed voor de natuur in je tuin. Het is veel meer de keuze: wat laat je staan of liggen?
Door te mulchen, dus de aarde te bedekken met een laag organisch materiaal zoals bladeren, plantresten, heermoes en takjes, zorg je er ook voor dat de bodem weer mineralen krijgt die verdwenen zijn door het oogsten. Na de winter is deze grond vaak ook rul en makkelijker te bewerken in het voorjaar. In de laag mulch vinden egels soms ook een slaapplek voor de winter. En uitgebloeide bloemstengels kun je laten staan als voer voor de vogels en als overwinteringsplaats en voer voor insecten.
Wat nou winterklaar MAKEN? Winterklaar laten WORDEN, laten ZIJN, met RUST laten. Klinkt mij als (blad)muziek in de oren.
Uit de keuken
In juni begon al weer de 1e fruitpluk. Niet alles is in één keer rijp, dus meerdere momenten plukte ik 5 of 6 soorten fruit per keer. Die nam ik dan in kleine porties in yoghurtemmertjes of fruitbakjes mee naar huis om ze na het ontdoen van steeltjes en eventueel vuil in de diepvries te stoppen. Als dan van één soort fruit alles geplukt was, kon er jam van gemaakt gaan worden. Het gewenste fruit werd weer uit de diepvries gehaald, alle benodigdheden werden klaargezet en na een paar uur stond er dan een flinke hoeveelheid potten jam op het aanrecht.
Dit jaar had ik voor het eerst genoeg witte bessen om een paar potjes jam van te maken. De witte bes, ook wel witte aalbes genoemd, verschilt nauwelijks van de rode bes. Ze vallen beide onder dezelfde botanische soort en de kleur van de bes is een kwantitatief verschil. De witte bes wordt in Nederland veel minder geteeld dan de rode, omdat de kleur door consumenten schijnbaar als veel minder aantrekkelijk wordt beoordeeld. Ik vind ze echter heel fraai om te zien, fragiel bijna, en minder ‘gewoon’ dan hun rode soortgenoten. Ook de witte bessen zijn, net als de rode en zwarte, heel erg gezond. Ook deze bessen bevatten vezels, antioxidanten en zijn rijk aan onder andere vitamine C en K.
De stoofperenboom hing ook dit jaar weer tjokvol stoofperen. Het plukken daarvan is altijd een heel gedoe omdat de boom voor een deel boven de sloot hangt. En na de ongeplande duik in de zomer, zat ik niet te wachten op een frisse herfstduik. Maar voor het plukken van de stoofperen gebruiken we een handig hulpmiddel, een netje met een getande rand aan een lange stok, waarmee je de peren boven de sloot ook kunt plukken. In de nieuwsbrief uit het najaar van 2022 staan wat foto's hiervan. Desalniettemin hoorden we ook dit keer tijdens het plukken diverse peren in het slootwater plonsen.
Na het plukken verdwenen ook deze in de pan om in potten te eindigen. Dat vraagt nog een tijdrovende voorbereiding. Stoofpeertjes zijn nl. heel klein en knoerthard, wat het schillen ervan tot een lastige klus maakt, zeker als je een paar kilo weg wilt schillen.
Dit keer heb ik ervoor gekozen om de stoofperen niet alleen in bessensap te koken, maar ook in rode wijn, met steranijs. citroenschil en kaneel.
Alle potten zijn al weggegeven. Er is van gesmuld.
De courgettecake is zo’n groot succes dat ik heb besloten die op de website te gaan zetten. De cake doet denken aan een worteltaart, alleen wordt er geraspte courgette in gebruikt in plaats van wortel. Net als de wortel proef je de courgette niet echt, maar hij geeft de cake wel een smeuiig effect, wat wordt versterkt doordat er zonnebloemolie in wordt gebruikt in plaats van boter. Alle ingrediënten zijn zoveel mogelijk biologisch. De cake is voor ongeveer 16 personen, als je tenminste bedacht hebt dat iedereen het bij één plakje houdt, en kost € 9,00. Maar er is ook een wat hogere variant voor dezelfde prijs voor ca. 12 plakken. Hij is goed in te vriezen en je krijgt hem – indien gewenst – gesneden aangeleverd, zodat je hem direct na ontvangst kan invriezen en hem per plakje uit de diepvries kan halen. Hij kan ook, mits voorradig, vanuit de diepvries worden geleverd. Deze cake blijft na het ontdooien in vorm en blijft zijn smaak goed behouden.
Bekijk dit filmpje voor de tip van Flip, nou eigenlijk van Christel uit Frankrijk:
hoe kraak je walnoten zonder dat de walnoot in stukjes breekt en de stukken schil of dop door het huis vliegen?
Van de naald
Nog geen nieuws van de naald, maar wel een toevoeging aan de nieuwsbrief in de vorm van een boek dat ik gebruik voor op de tuin, van de naald of uit de keuken.
Dit keer De Nieuwe Breibijbel
en de De Haakbijbel.
Als je veel dekentjes wilt breien is het natuurlijk wel leuk als je eens een ander patroontje kan kiezen met andere steken. In de nieuwe breibijbel staan wel 250 verschillende steken en patroontjes met namen als grasklokje, kanten berenklauwen, distels en tweelingblaadjes. Elk met een foto en een uitgebreide beschrijving vol afkortingen en symbolen waar ook weer vier pagina’s aan gewijd zijn om die te verklaren.
En omdat ik wil gaan proberen of het haken mij ook kan gaan bekoren, heb ik ook maar een tweedehands haakbijbel gekocht bij de Slegte, vol met steken als reliëfstokjes, baksteensteken en rechte stokjesclusters. Laat ik me wat het haken betreft maar eerst even bij de gewone lossen, vasten en stokjes houden, dat vind ik al ingewikkeld genoeg.